Zdjęcia: Artur Wołoch.

W sobotę 16 listopada 2024 roku, w Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie odbył się uroczysty wernisaż wystawy „Niebo i Morze” zorganizowanej z okazji stulecia istnienia czasopisma. Wystawa powstała we współpracy ze Stowarzyszeniem Marynistów Polskich i będzie dostępna w hangarze głównym Muzeum Lotnictwa Polskiego do 14 grudnia 2024.

Wernisaż odbył się w szczególnym miejscu, na terenie pierwszego lotniska Rzeczypospolitej. Wzięli w nim udział czytelnicy czasopisma, ludzie morza, artyści oraz pasjonaci żeglarstwa.

Pierwszy egzemplarz „Morza” został wydany w czasach międzywojennych, w listopadzie 1924 roku. Czasopismo było wtedy organem Ligii Morskiej i Rzecznej, później przemianowanej  Ligę Morską i Kolonialną – tę samą, która czyniła starania, by Madagaskar stał się polską kolonią. „Morze” szybko zdobywało popularność, w sierpniu 1939 roku nakład wynosił już 254 tys. egzemplarzy.

Po zakończeniu II wojny światowej „Morze” wychodziło w nowej, komunistycznej rzeczywistości. Mimo obowiązkowych akcentów propagandowych redakcja umiejętnie przemycała wartościowe treści, stanowiąc dla czytelników swoiste okno na świat. W tym trudnym okresie na jej czele stanął Jerzy Miciński, legendarny redaktor naczelny, który – chociaż z uwagi na zdrowie nie mógł zostać czynnym marynarzem – publikowanymi treściami ukształtował kilka pokoleń ludzi morza.

W latach 90. czasopismo podupadło, okresowo wstrzymywano jego wydawanie. W 2019 roku reaktywował je obecny wydawca, firma Charter Navigator, zajmująca się czarterami jachtów na wszystkich morzach świata.

Obecna redakcja dba o zachowanie dawnej formy czasopisma, utrzymuje najciekawsze działy, zaś forma graficzna i stylistyka każdego numeru ściśle nawiązują do „Morza” sprzed kilkudziesięciu lat. Nie zmieniły się także zagadnienia poruszane przez redakcję – jest to szeroko pojęta tematyka morska, począwszy od spraw społeczno-gospodarczych, przez sport, historię, ciekawostki ze świata, aż po sztukę.

W wydarzeniu udział wzięli współpracownicy i sympatycy redakcji:

• porucznik komandor rezerwy doktor Mariusz Konarski
• kapitan żeglugi wielkiej Adrian Pozarzycki
• kapitan Robert Smagoń, prezes Fundacji Dziedzictwa Morskiego
• Wojciech Pasko-Porys, prowadzący Galerię Na Wyspie w Lęborku

Nie zabrakło też przedstawicieli Yacht Klubu Polski, który również obchodzi w tym roku stulecie swojego istnienia. Wśród jego przedstawicieli byli:

• komandor Yacht Klubu Polski Kraków Andrzej Krupiński
• kapitan Stefan Wydziałkiewicz, komandor i pomysłodawca Morskich Regat Yacht Klubu Polski
• kapitan Leszek Michalski, były komandor YKP Kraków.

Uroczystość rozpoczęła się od wystąpienia redaktora naczelnego czasopisma, Marcina Busia, który podziękował czytelnikom, autorom i wszystkim współpracownikom za wkład w rozwój „Morza” oraz przybliżył historię czasopisma. Następnie zaprezentowano wystawę obrazów przygotowanych specjalnie na tę okazję przez artystów zrzeszonych w Stowarzyszeniu Marynistów Polskich.

• 

Autorami prac byli:

• Krystyna Bachanek
• Małgorzata Bartel
• Barbara Bielecka-Woźniczko
• Krzysztof Chyży
• Elżbieta Czausz-Matel
• Marek Czyżewski
• Bożena Fibik-Beim
• Anna Forycka-Putiatycka
• Jolanta Gałązka
• Krystyna Guranowska-Stolarz
• Jerzy Jaroszewski
• Waldemar Kaliczak
• Krystyna Łuczak
• Jan Wojciech Malik
• Danuta Mazur
• Jolanta Mikuła
• Rozalia Nowak
• Teresa Nowak-Chęcińska
• Malgorzata Omelańczuk-Pawluk
• Lidia Snitko-Pleszko
• Włodzimierz Starościak
• Ewa Szostak
• Renata Zajączkowska
• Małgorzata Zgoła

Podczas uroczystości zaprezentowano także dzieła dawnych ilustratorów „Morza” – goście mogli podziwiać reprinty kilku prac Adama Werki, przekazane redakcji przez fundację rodzinną jego imienia, na której czele stoi synowa pana Adama, dr hab. Joanna Werka. 

Ciekawym urozmaiceniem wystawy były plakaty złożone z kolażu rysunków dwóch znakomitych twórców, pracujących dla „Morza” w latach 60. i 70.: Jerzego Flisaka oraz Lecha Eustachego Karłowskiego.

Honorowy patronat nad wydarzeniem objął prezydent miasta Krakowa, pan Aleksander Miszalski. Imprezę wsparły dwie winnice – Zapłocie, mieszcząca się w Młocicach pod Krakowem oraz winnica pana Piotra Grochali w Lutoryżu.